به نقل از «مهر»

در نظام تربیتی‌مان دینداری بهجت آفرین را به بچه‌ها یاد نداده ایم

تاریخ انتشار: ۹ بهمن ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۹۵۹۰۳۸

خبرگزاری مهر -گروه دین و اندیشه-سمانه نوری زاده قصری: جایگاه تربیت دینی در ساختار آموزش و پرورش و در مدارس از جمله موضوعات به روز، مهم و دوران‌ساز جامعه اسلامی ماست. یکی از مهم‌ترین دغدغه‌های نظام آموزشی کشور چیستی و چگونگی تولید و عرضه‌ی محتوای آموزشی دینی و برنامه‌ریزی برای انتقال صحیح محتوای یادشده به کودکان و نوجوانان خصوصاً در مهدکودک و مدرسه است.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

از طرفی، این دوران مهم‌ترین مرحله در راستای شکل‌گیری شخصیت کودکان و نوجوانان و از حساس‌ترین مقاطع سنی آنان است. این دوران بهترین زمان برای انس بیشتر دانش آموزان با متون دینی و قرآن کریم است. بنابراین، اهمیت آموزش در این دوران و نیز شکل‌گیری شخصیت انسانی در مرحله کودکی و تلاقی این دو، حاکی از نقش توأمان و فوق‌العاده شأن در حیات انسانی شخص و بالتبع زندگی اجتماعی اوست.

با استقرار نظام جمهوری اسلامی، آموزش و تربیت دینی، سرلوحه برنامه‌های نظام آموزشی کشور قرار گرفت. پس از گذشت چهار دهه از عمر انقلاب اسلامی، بازشناسی و اصلاح وضعیت تربیت دینی در مدارس امری ضروری است. پژوهش‌ها و همچنین وضعیت اجتماعی ایران نشان می‌دهد که تربیت دینی در نهادها، بازدهی چندان بالایی ندارد و از نقطه آرمانی خود فاصله بسیار دارد. خبرگزاری مهر درصدد است در خلال گزارش‌هایی این مهم را به بحث و بررسی بگذارد و می‌توانید مجموعه گزارش‌ها را در اینجا ببینید.

در ششمین قسمت از سلسله گزارش‌های چالش‌های آموزش دینی در مدرسه با سید کمیل حسینی پژوهشگر تربیت جنسی و مسئول مجموعه فرهنگی آرمانا به گفتگو نشستیم در ادامه، بخش دوم آن را می‌خوانید:

سید کمیل حسینی در گفتگو با مهر گفت: علایق کودکان یعنی «دوست دارم و دوست ندارم» های آنهاست. ما باید ببینیم چه فضای جذابی برای کودکان در قسمتهای مختلف مدرسه و جنبه‌های متنوع هنری مهیا کردیم تا با نگاه زیباشناختی مفاهیم را به بچه‌ها یاد دهیم؟ چه مقدار سعی کردیم الگوهای خوبی را در نظام آموزش و پرورش به کودکان یاد دهیم؟ ما دچار چالش هستیم وقتی یک کودکی در فضای رسانه با دهها سلبریتی و الگو و قهرمان مواجهه می‌شود و او در الگوی دینی دچار خلأ است. ما باید برای نسل خودمان الگوی زنده هم معرفی کنیم الگوهای در اطراف خودشان و در فضای جدید جهان تا بتوانند راحت تر با آن ارتباط بگیرند.فضای بعدی ارزشها است در واقع این نکته می‌شود که من برای کودکان چه چیزی را ارزش و چه چیزی را ضد ارزش تعریف می کنم، این ارزش‌ها بسیاری از آنها در فضای ناخودآگاه شکل می‌گیرد. در مدرسه ثروت ارزش داده می‌شود یا انسانیت؟ در مدرسه من شهرت ارزش داده می‌شود یا تقوا؟ در مدرسه ماشین داشتن ارزش داده می‌شود یا کوشش و تلاشگر بودن، اینها با سخنرانی نیست این اقبال و یک زیست بوم است بلکه اینکه چه کسی در فرامتن به بچه به عنوان یک الگو و ارزش معرفی می‌شود مهم است و ما روی اینها هیچ کار نکرده ایم.

از معضلات نظام تربیتی ما هدف گرایی صرف است

حسینی گفت: اگر بخواهم کودکی را به یک طرف حرکت بدهند باید ضررها و منافع آن را به او بگویم مثلاً مواد مخدر این آسیب‌ها را دارد این می‌شود تربیت معطوف به هدف. ما متأسفانه فکر کردیم که تربیت فقط همین است که به یک کودک بگوییم بی حجابی این ضررها و حجاب این فایده ها را دارد یا بی سوادی این زیان‌ها را دارد و سواد دار بودن این فایده ها را. در حالی که این یک فضای کوچک از زندگی انسان است. ما نسبت به ارزش‌ها، احساسات، سنت‌ها و ناخودآگاه خود انتخاب می‌کنیم یکی از معضلات نظام تربیت ما این است که می‌خواهد انسان‌ها را در بسیاری از موارد بر اساس هدف طراحی کند در حالی که هدف همیشه در زندگی انسان مسلط نیست. یکی از معضلات نظام تربیت ما این است که می‌خواهد انسان‌ها را در بسیاری از موارد بر اساس هدف طراحی کند در حالی که هدف همیشه در زندگی انسان مسلط نیست.به عنوان مثال خیلی از ما هدفمان قرب الی الله است هدفمان روزی زیاد است یا چهره زیبا است و به همه ما گفته اند که نماز شب این نکات مثبت را به ما می‌دهد. اما چقدر از ما نماز شب می‌خوانیم؟ هدف ما این است اما این زندگی ما نیست چرا زندگی ما نماز شب خواندن نیست؟ زیرا ما عادتمان دیر خوابیدن است، چون ما از عبادت کردن خود لذت نمی بریم و این از علاقه ما نیست. چیزی که هدف باشد زندگی ما را تأمین نمی‌کند حالا در نماز خواندن یا در با حجاب کردن بچه‌ها، در صبور کردن و… بر اساس هدف چیده می‌شود ولی روی بقیه ارکان کار نمی‌شود.

این کارشناس تربیت مسائل جنسی دو فضای بسیار مهم را در خصوص کودکان اشاره کرد و ادامه داد: یکی بازی و دیگری داستان برای بچه‌های سن کم خصوصاً پیش دبستانی، دبستان و حتی در متوسطه وجود دارد. من باید بدانم برای یک کودک چه داستان‌هایی بخوانم یا چه بازی داشته باشم اینکه توپی به او بدهم که فوتبال بازی کنند این تربیت نمی‌شود کتاب‌های درسی که تربیت نیست بازی و داستان با هدف می‌تواند کار ساز باشد.

ما بلد نیستیم دینداری لذت مدار داشته باشیم

وی گفت: یکی دیگر از خلاءهای ما در دینداری این است که ما دینداری بهجت آفرین به بچه‌ها یاد نداده ایم یعنی ما یاد نگرفتیم که شادکامانه زندگی کنیم چون ما بلد نیستیم دینداری لذت مدار داشته باشیم. این یکی ازخلا های جدی حوزه تربیت دینی ماست باید در واقع به بچه‌ها یاد بدهیم به چه شکل از عبادت و از حضور در محضر خدا و زندگی روزمره خود لذت ببرند و این را نتوانستیم بازتولید کنیم. این ضعف را در نظام دینی خود داریم حتی بعضی متدین‌ها هم بلد نیستند از زندگی خود لذت ببرند و همین باعث می‌شود که بچه‌ای که بزرگ می‌شود دچار افسردگی‌هایی است که مقصر آن را دین می‌داند و آن را کنار می‌گذارند و زندگی خود را تبدیل به یک زندگی مادی و لذت دار می‌کند، اما بین لذت و شادمانی تفاوت وجود دارد لذت زودگذر و در سطح است اما شادکامی ماندگار و در عمق است.

اخلاق در تربیت دینی ما خیلی کمرنگ است

حسینی در خصوص نقطه ضعف دیگر نظام تربیت گفت: نقطه ضعف دیگر نظام تربیت ما ظاهر گرایی است یعنی ما معنای دین را درست درک نکرده ایم و درست هم انتقال نداده ایم. مهربانی خیلی کمرنگ است. تربیت دینی من این است که صرفاً نماز بخوانم یا روزه بگیرم یا چیزهایی از این دست در حالی که در تعریف دینی ما چه بسا مهربانی و خدمت به خلق بالاتر از مسائل است. گناه دروغ گفتن بیشتر از گناه نماز نخواندن است. یعنی این فهم ما از یک دینی که نظام اخلاقی در آن ضعیف است باعث می‌شود که ما در نظام تربیتی هم به نوعی ظاهرگرایی را ببینیم یعنی معنای دین را قربانی توجه صرف به ظاهر آن کنیم.

وی با تاکید بر روی عمق شناسی در معنای دینی گفت: کودک را با یک تربیت غلط با فشار آوردن روی وضعیت ظواهر دینی از معنای دین هم گریزان می‌کنیم. این هم به نظر می‌آید یکی دیگر از ضعف‌های نظام دینی و تربیت دینی ماست. ما اخلاق و معرفت دینی را قربانی می‌کنیم. دین چند وجه دارد گاهی وقت‌ها به علت نگاه غلطی که از دین داریم تاکید ما روی مناسک یا احکام دین صرفاً می‌رود. گرچه بعضی مواقع فکر می‌کنم بعضی از نسل جدید که از ظاهر که بعضی چیزهای دینی را رعایت نمی‌کنند از نسل قبلی دیندار تر باشند. شما مثلاً می‌بینید که در بعضی افراد حجاب کامل نیست اما ادب درست است مهربانی و بیشتر است دلسوزی او بیشتر است انسانیت او بیشتر است و بنابراین متأسفانه در تربیت دینی مانند دچار آفت ظاهرگرایی و تک دیدن شده ایم.

حسینی ادامه داد: به عنوان مثال می‌خواهم یک بچه تربیت کنم که از زندگی لذت ببرد. حالا اگر این را بخواهم نظام آموزش و پرورش برنامه ریزی کنم مثلاً ممکن است از هر کدام از این موضوعات سی مفهوم زیر نظام مفاهیم در بیاورند مانند کرامت، عزت نفس، مهربانی با هستی مثل عبادت کردن با عشق و حضور قلب. این نظام مفاهیم را در کل ۱۲ ساله که بچه‌ها با مدرسه همراه هستند را تبدیل به بازی، داستان، قهرمان سازی، احکام و مناسک اعتقادات می‌کنم و آن را در طول سنین مختلف می‌چینم ممکن است وقتی کودک پیش دبستانی است این عزت را با سرود به او منتقل کنیم یا با یک بازی بگویم وقتی به سن بلوغ رسید به شکل دیگر.

سیستم آموزشی و پرورشی ما در مقابل تغییرات مقاوم است

وی ادامه داد: برخلاف آنچه که برخی تصور کنند این کار خیلی شدنی است و چیزی عجیب و جادو نیست ما خودمان در حوزه تربیت جنسی این کار را کرده‌ایم یعنی گفتیم اهداف تربیت جنسی چیست نظام مفاهیمش چیست و بازی‌ها و داستان‌هایی که می‌توان از آن کمک گرفت را اجرایی کردیم.

حسینی در پایان با تاکید بر اینکه این امر جرأت و جسارت و تلاش برای تغییر می‌خواهد، گفت: یکی از سخت ترین سیستم هایی که در ارتباط با تغییرات مقاوم است سیستم آموزشی و پرورشی ماست و حاضر نیست که این تغییرات را بپذیرد یکی از آنها به خاطر این است که اگر این کار را انجام دهم به آن غرب زدگی می گویند. در حال حاضر در مملکت ما و در طول چند دهه آموزش و پرورش ما چه فرزندی از این آموزش و پرورش خارج می‌شود؟ چرا انقلاب شکوهمند اسلامی که یک انقلاب فرهنگی بوده بعد از چند دهه افراد نتوانند به آن اعتماد کنند که فرزندان خود را به مدارس دولتی آن بفرستند. اگر راه حل نبود می‌گفتم راه حل نیست اما راه حل وجود دارد و می شود اینها را بهبود بخشید.

کد خبر 5682134 سمانه نوری زاده قصری

منبع: مهر

کلیدواژه: اینجا قرآن کریم انقلاب اسلامی ایران سید کمیل حسینی جمهوری اسلامی تعلیم و تربیت اسلامی تعلیم و تربیت دانش آموزان دانش آموز قرآن کریم قرآن انقلاب هیات مذهبی انقلاب اسلامی ایران ماه مبارك رمضان امام خمینی ایران تهران جامعة المصطفی العالمیه علامه طباطبایی فعالیت های قرآنی آموزش و پرورش تربیت دینی ما بچه ها یاد نظام تربیت نظام آموزش معنای دین زندگی ما

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.mehrnews.com دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «مهر» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۹۵۹۰۳۸ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

نگاه تمدن آفرین در عرصه معماری و شهرسازی و بازآفرینی لازم است

به گزارش خبرنگار مهر، آیت الله غلامعلی صفایی بوشهری صبح پنج شنبه در هفتمین اجلاس مجمع رؤسای کمیسیون شهرسازی و معماری شوراهای اسلامی و معاونین شهرسازی شهرداری‌های کلانشهر و مراکز استان‌ها در سالن اداره کل بنادر و دریانوردی استان بوشهر اظهار داشت: شهرسازی و معماری و در حرکت تاریخ، این کار بزرگ و بازآفرینی نشان از ابعاد مختلفی از درجه تمدن هر جغرافیا و منطقه زیستی دارد، بنابراین می‌توان هر منطقه و درجه تمدن آن را با معماری و شهرسازی او محاسبه کرد.

امام جمعه بوشهر افزود: بدین خاطر است که هر منطقه و هر جغرافیا اولین پدیده‌ای که از آن به چشم می‌آید معماری آن است.

وی گفت: هوشمندی در ارتباطات بلوکی فی ما بین معماری در عرصه‌های آن جغرافیا و تناسب معماری با ویژگی جغرافیایی و ژئوپولوتیک آن و عرصه‌های مختلف رنگ و مواد اولیه و ارتفاع و مهندسی و معماری آن در تناسب با زیست بوم است.

منتخب مردم تهران در مجلس خبرگان رهبری بیان داشت: اگر در کرانه ساختار معماری و مهندسی سازه همانند زیست بوم کویر باشد این نشان از عدم هوشمندی و کیاست طراحی و معماری در یک جغرافیاست.

وی گفت: اگر مواد اولیه که در کویر استفاده می‌شود، در منطقه کرانه استفاده شود، نشان از عدم توانمندی در عرصه مهندسی است، در هر زیست بوم معماری و شهرسازی و بازآفرینی سازه زیستی نشان از درجه دانش و هوشمندی و توان مهندسی و تشخیص قوی در عرصه جامع شناسی و روان شناسی آن جامعه دارد.

آیت الله صفایی بوشهری بیان داشت: معماری و شهرسازی و بازآفرینی، آلبوم هویتی یک منطقه در تاریخ است و نشان از درجه دانش مدیران و مردم آن منطقه دارد، بنابراین این همایش بسیار مهم است و می‌تواند در یک فرآیند دانش بنیان و فوق العاده جامع به بسیاری از چالش‌ها و مشکلاتی که در روند زندگی انسان ایجاد می‌شود پاسخ مثبت دهد و چالش را حل کند.

وی با اشاره به عرصه زیست بوم حیات سازه و ارتباط آن با ساکنین گفت: در منطقه کوهستانی و کویر تمام فرکانس‌ها و اضلاع حیات به شکل فرکانس عمودی است، بدین جهت است که منطقه کویر از مثلث، مستطیل و مربع در اشکال هندسی بسیار استفاده می‌شود و حتی در عرصه فرهنگ آئین‌های مذهبی روش عزاداری آنها هم به همین شکل است و این مساله در سازه دیوار و ساختمان هم کاملاً مراعات می‌شود.

آیت الله صفایی بوشهری بیان داشت: در منطقه کرانه درست بالعکس است، هندسه‌ای که از آن استفاده می‌شود نیم دایره و انحنا و اشکالی است که کاملاً با فضای محیط همگن باشد و بخاطر شرایط جوی پنجره‌ها و درب‌ها بسیار است.

وی ادامه داد: اگر این مهندسی سازه تغییر کند، با روح و روان جامعه و محیط سازش نخواهد داشت. در عرصه کرانه مثل کرانه جنوب ایران که همیشه با حملات بیگانگان مواجه بوده و بارها شاهد هجمه‌های بیگانگان بوده است، بالطبع سازه‌ای که ساخته می‌شود غیر از مراعات ابعاد خاص زیستی، باید عرصه پدافند غیرعامل را هم مراعات کند.

نماینده ولی فقیه در استان بوشهر بیان داشت: در کرانه باید رنگ بنا با دریا متفاوت باشد وگرنه دریایی که در کنار است در متن زندگی قرار می‌گیرد و یکسان سازی محیط می‌شود و تناسب رنگی وجود نخواهد داشت به همین خاطر برای اینکه تفاوت باشد تفاوت رنگ وجود دارد و بهترین رنگ به خاطر جذب سرما در فصول گرم رنگ سفید است لذا تمام بناهای شهر بوشهر رنگ سفید دارد و بخاطر تضاد رنگ، پنجره‌ها رنگ قهوه‌ای دارند.

امام جمعه بوشهر با بیان اینکه شعار معماری و سازه‌های بوشهر «سلام» است گفت: اولین چیزی که انسان با ورود به بافت بوشهر متوجه می‌شود سلام سازه به شخص است.

وی ادامه داد: به همین جهت درصد بیماری‌های روحی در تاریخ استان بوشهر فوق العاده کم و درجه امید بالا است و به همین جهت است که معماری شهری و بازآفرینی آن یک فن آوری جامع و یک دانش وسیع و هوشمندی فوق العاده در آفرینش تمدن و آسایش مردمی نیاز دارد.

امام جمعه بوشهر بیان کرد: این کار کوچکی نیست که بخواهیم بنایی که دارای فرسودگی است را با نگاه مدرنیته بازآفرینی کنیم.

آیت الله صفایی بوشهری با بیان اینکه معماری و شهرسازی در هر جغرافیا نشانه تمدن و درجه دانش آن جغرافیا است تصریح کرد: یکی از مواد استفاده در سازه‌های قدیمی بوشهر چوب است، در حالت عادی چوب در کنار ساحل با رطوبت بالا و بارش در زمستان این چوب را دچار آفت و خوردگی از درون می‌کند اما بناهای بوشهر این‌طور نیست علت آن این است که چوب‌ها از داخل دریا اخذ شده است، این چوب‌ها با مواد رنگ ضد آفت رنگ شده‌اند.

وی با بیان اینکه معماری نشان از هنر یک منطقه است گفت: هنر زیباترین ارائه داشته و داده انسانی است. هنر معماری و معماری هنرمندانه سازه ایجاد فضای مناسب برای انسان می‌کند و عرصه سلامت و پزشکی معماری یکی از نکات بزرگ است و در محاسبات عرصه سلامت بسیاری از بیماری‌های خاص به جهت معماری غیر استاندارد زیست بوم هر منطقه است.

آیت الله صفایی بوشهری ابراز داشت: معماری و بازآفرینی و شهرسازی نشان از توانمندی صنعت است و ایجاد امنیت می‌کند و توانمندی در عرصه امنیت نیز است و باید منجر به ارتباط قوی اجتماعی شود در حالی که معماری امروزی ایجاد ارتباط و سلام نمی‌کند بلکه ایجاد تفرق می‌کند، در عرصه معماری و شهرسازی و بازآفرینی باید یک نگاه جامع از حیث تمدن آفرینی باشد چه در خود سازه زیستی شخصی و چه در محله‌ای که انسان زندگی می‌کند.

وی با بیان اینکه امروز متأسفانه مشاهده می‌شود که شهرک‌هایی که ساخته می‌شود جامع نیست گفت: باید به سمت مسجد محوری، دانش محوری، سلامت و امنیت و فرهنگ محوری حرکت کنیم و اگر این کار را نکنیم این زنجیره معماری از هم گسسته خواهد شد.

امام جمعه بوشهر با اشاره به نظام مهندسی تأسیسات گفت: مقدار زیادی از هزینه کرد زندگی مردم و مدیریت عمران، هزینه ترمیم و تعمیر و بازآفرینی پیش از موعد تأسیسات می‌شود.

وی گفت: نظام تأسیسات باید در آن یک تحول فوق العاده باشد، چراکه بسیاری از خرج مردم و مسئولان خرج تعمیر و مرمیم و تجدید تأسیسات می‌شود.

وی با اشاره به پیشینه و تاریخ شهر بوشهر ابراز داشت: تاریخ شهر بوشهر چند هزار سال قبل از میلاد است؛ این استان پایتخت مقاومت و مبارزات ضد استعماری است، چهار بار انگلیس به این منطقه حمله کردند و هر چهار بار علمای این استان حکم به دفاع دادند و بزرگانی همچون رئیسعلی دلواری و باقرخان تنگستانی حرکت مردمی ایجاد کردند و انگلیس را شکست دادند و اکنون از انگلیسی‌ها در بوشهر فقط گورستان آنها باقی مانده است.

آیت الله صفایی بوشهری ابراز داشت: چند برهه تاریخی کشورهای اروپایی به دنبال تصرف گلوگاه‌های اقتصادی استان و تسلط بر اقتصاد و گمرک بودند اما باز علمای بزرگ نظیر مجتهد اهرمی و مردم نگذاشتند که اقتصاد اینجا به دست بیگانگان بیفتد، در دفاع مقدس خارگ به اندازه روزهای دفاع مقدس بمباران شده است.

کد خبر 6088514